آموزش به بیمار و ‏خانواده یکی از نقش‌های اصلی پرستاران در مراکز درمانی محسوب می‌شود‎.‎‏ از دست دادن سلامتی و بستری شدن در بیمارستان یکی از موقعیت‌هایی است که ‏نیاز به یادگیری را دو چندان می‌نماید. داشتن‎ ‎اطلاعات‎ ‎کامل‎ ‎از‎ ‎سیر بیماری‎ ‎و‎ ‎درمان‎ ‎خود‎،‎ ‎جزو‎ ‎مهمترین‎ ‎حقوق‎ ‎مددجویان می‎باشد‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎اطلاعات‎ ‎باید‎ ‎بر‎ ‎اساس نیازهای‎ ‎فردی‎ ‎و موقعیت‎ ‎خاص‎ ‎بیماری‎ ‎طراحی‎ ‎و‎ ‎اجرا‎ ‎شود‎ ‎تا‎ ‎بتواند‎ ‎باعث ایجاد‎ ‎تغییرات‎ ‎مطلوب‎ ‎رفتاری‎ ‎گردد.

 آموزش به بیمار فرآیندی است بیمار محور مبتنی بر نیازهای ابراز شده توسط پزشک و بیمار برای کمک به ‏بیمار جهت تصمیم‌گیری مشارکتی و آگاهانه در مورد بیماری که برای کنترل و کنار آمدن هر چه بهتر با ‏بیماری اجرا می گردد.‏

 واحد آموزش به بیمار در بیمارستان به مرکزی اطلاق می‌گردد که امکانات و ‏محتواهای آموزش به مددجو را حین بستری و پس از ترخیص فراهم می‌نماید. این ‏مرکز یکی از زیر مجموعه‌های بیمارستان بوده و تحت نظارت دفتر پرستاری ‏خدمات خود را ارائه می‌نماید.‏

هدف کلی واحد آموزش بیمار:‏

توانمندسازی بیماران جهت برنامه های خودمراقبتی به منظور ارتقاء سلامت

اهداف اختصاصی واحد آموزش بیمار :‏

‏1.‏ آشنایی مددجو با بیماری خود و توانایی در برنامه های خود مراقبتی

‏2.‏ افزایش توانایی در تصمیم گیری جهت ادامه درمان

‏3.‏ افزایش دانش؛ نگرش و مهارت مددجو در زمینه مراقبت از خود

‏4.‏ ارتقاء رضایت مددجو از خدمات درمان

‏5.‏کاهش آسیب‌های روانی و نگرانی مددجو

‏6. بهبود شیوه زندگی و کیفیت زندگی ‏

‏7.‏کاهش هزینه‌های بیمارستانی

گروه هدف در واحد آموزش بیمار : ‏

بیماران بستری در بیمارستان

 خانواده بیماران

 مراجعین به مرکز

 فواید آموزش به بیمار:
1. ارتقاء خود مراقبتی
2. کاهش نیاز به بستری
3. کاهش هزینه‌های درمانی
4. افزایش کیفیت مراقبت
5. افزایش رضایتمندی بیماران

شرح وظایف کارشناس واحد آموزش به بیمار :‏

 ‏1. برنامه‌ریزی و اجرای نیازسنجی آموزشی از مددجویان و اولویت بندی نیازهای آموزشی مددجویان ‏براساس داده‌های جمع آوری شده

‏2. طراحی برنامه های آموزشی مبتنی بر نیازسنجی آموزشی انجام شده از مددجو‏

‏3. انتخاب زیرگروه های تیم آموزش به مددجو و برگزاری جلسات هماهنگی با آنان و تقسیم وظایف بین ‏افراد مربوطه و طرح مسائل و مشکلات موجود در رابطه با آموزش مددجویان و بحث و تبادل نظر در این ‏رابطه در جلسات مربوطه

‏4. آموزش زیرگروه های تیم آموزش به مددجودر رابطه با ارائه موضوعات آموزشی مورد نیاز مددجویان ، ‏نحوه اطلاع رسانی و برقراری ارتباط موثر با بیماران

‏5. جلب حمایت و همکاری افراد ذیصلاح جهت پیشبرد اهداف و سیاست‌های واحد آموزش به مددجو

‏6. برنامه‌ریزی و مشارکت در زمینه طراحی پمفلت‌ها و جزوات آموزشی بر اساس استانداردها و تهیه بانک‌های اطلاعاتی آموزشی

‏8. برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی جهت مددجویان و همراهان آنها در صورت نیاز

‏10. ترویج رویکرد آموزش به مددجو و فرهنگ‌سازی در این زمینه‏

‏11. حضور فعال و پویای نماینده واحد آموزش به مددجو در کارگروه‌های آموزش

‏12. ارزیابی و تعیین میزان اثربخش بودن آموزش‌های ارائه شده به مددجویان ‏

‏13. جمع آوری و تحلیل گزارش آمار مربوط به مددجویان آموزش دیده در طول مدت زمان از پیش تعیین ‏شده

‏14. جمع آوری و ارائه گزارش عملکرد واحد آموزش به مددجو آن مرکز در فواصل مشخص به مراجع بالاتر

‏15. نظارت بر فعالیت‌های آموزش به بیمار انجام شده توسط گروه‌های زیرمجموعه

‏16. طرح مشکلات در کارگروه آموزش به بیمار و ارائه راهکارهای مداخله ای جهت حل مشکلات و ‏تصمیم‌گیری جهت برنامه‌ریزی آموزشی

شیوه های آموزش حداقل شامل انواع آموزش چهره به چهره – کارگروهی – فیلم و پوستر – پمفلت یا سایر رسانه های آموزشی است.